Trong bối cảnh nguy cơ cháy nổ ngày càng cao tại nhà ở, nhà xưởng hay văn phòng, việc trang bị thiết bị phòng cháy chữa cháy là điều cần thiết. Quả cầu chữa cháy đang trở thành giải pháp hiện đại, thông minh và hiệu quả được nhiều gia đình, doanh nghiệp tin dùng. Với khả năng tự động kích hoạt khi gặp lửa, sản phẩm này giúp xử lý đám cháy nhanh chóng, hạn chế thiệt hại và đảm bảo an toàn tuyệt đối. Vậy quả cầu chữa cháy là gì, hoạt động ra sao và nên lắp đặt ở đâu? Bài viết dưới đây, PCCC Toàn Diện sẽ cung cấp đầy đủ thông tin bạn cần biết.
Quả cầu chữa cháy là gì?
Quả cầu chữa cháy (hay còn gọi là bóng chữa cháy tự động) là một thiết bị phòng cháy chữa cháy hiện đại, có khả năng tự động kích hoạt và dập lửa ngay khi tiếp xúc với nhiệt độ cao. Khi được ném hoặc đặt vào khu vực có nguy cơ cháy, quả cầu sẽ phát nổ trong vòng 3–5 giây sau khi tiếp xúc với ngọn lửa, phun ra chất chữa cháy dạng bột khô để dập tắt đám cháy.
Cấu tạo cơ bản của bình chữa cháy tự động:
- Vỏ ngoài: Là một lớp nhựa cứng hoặc vật liệu tổng hợp, hình cầu.
- Chất chữa cháy bên trong: Thường là bột khô ABC (mono ammonium phosphate), hiệu quả với đám cháy loại A (rắn), B (chất lỏng) và C (khí gas).
- Cơ chế kích hoạt: Tự động phát nổ khi tiếp xúc với ngọn lửa hoặc nhiệt độ ≥ 70°C.
Nguyên lý hoạt động của quả cầu chữa cháy
Nguyên lý hoạt động của bóng chữa cháy dựa trên cơ chế tự động phát nổ khi gặp nhiệt độ cao để phun bột chữa cháy dập tắt ngọn lửa nhanh chóng. Khi xảy ra hỏa hoạn, nếu nhiệt độ môi trường đạt ngưỡng khoảng 70°C trở lên, quả cầu sẽ kích hoạt và phát nổ nhẹ trong vòng 3–5 giây. Vụ nổ không gây nguy hiểm nhưng đủ tạo áp lực để làm vỡ vỏ cầu, đồng thời phun ra bột chữa cháy khô ABC với bán kính lan rộng từ 2 đến 4 mét
Lượng bột này có tác dụng ngăn oxy tiếp xúc với chất cháy, từ đó làm gián đoạn quá trình cháy và dập tắt lửa hiệu quả. Quả cầu chữa cháy có thể hoạt động hoàn toàn tự động, không cần bất kỳ thao tác thủ công nào, phù hợp để đặt cố định ở khu vực dễ xảy ra cháy như tủ điện, kho hàng, nhà bếp, xe ô tô…
Với thiết kế thông minh, nhỏ gọn, bình chữa cháy không chỉ giúp xử lý đám cháy kịp thời mà còn đảm bảo an toàn cho người sử dụng, đặc biệt trong những tình huống khẩn cấp không có người can thiệp kịp thời.
Xem thêm: Bảng Nội Quy PCCC Là Gì? Vị Trí Treo Bảng Nội Quy PCCC Chuẩn
Ưu điểm khi sử dụng quả cầu chữa cháy
Quả cầu chữa cháy là thiết bị phòng cháy chữa cháy thông minh, được ưa chuộng nhờ nhiều ưu điểm vượt trội so với các phương pháp truyền thống. Trước hết, sản phẩm có khả năng kích hoạt tự động khi gặp nhiệt độ cao, giúp dập lửa kịp thời mà không cần con người thao tác trực tiếp – đặc biệt hữu ích khi không có người tại hiện trường.
Ngoài ra, bóng chữa cháy có thiết kế gọn nhẹ, trọng lượng chỉ khoảng 1,2–1,5kg, dễ dàng mang theo hoặc lắp đặt ở các vị trí như tủ điện, bếp, kho hàng, xe hơi… Khi hoạt động, nó không gây nguy hiểm cho con người, không phát tán khí độc và an toàn với môi trường.
Khả năng phun bột chữa cháy lan rộng 2–4m giúp khống chế đám cháy nhanh chóng. Bên cạnh đó, thiết bị không yêu cầu bảo trì định kỳ phức tạp, tuổi thọ sử dụng có thể lên đến 5 năm, tiết kiệm chi phí cho cá nhân và doanh nghiệp.
Ứng dụng trong thực tế của quả cầu chữa cháy
Quả cầu chữa cháy (Fire Extinguisher Ball) là thiết bị chữa cháy tự động có dạng hình cầu, bên trong chứa bột chữa cháy khô (thường là ABC). Khi tiếp xúc với lửa, quả cầu sẽ phát nổ nhẹ và giải phóng bột chữa cháy để dập tắt ngọn lửa. Dưới đây là các ứng dụng thực tế của bình chữa cháy:
- Tủ điện, trạm biến áp, máy phát điện: Đây là các vị trí dễ xảy ra cháy do chập điện, và thường không có người túc trực liên tục. Gắn bình chữa cháy giúp tự động dập lửa khi xảy ra sự cố.
- Kho hàng, kho lưu trữ, nhà xưởng: Đặt quả cầu tại các vị trí có nguy cơ cao để đảm bảo xử lý kịp thời khi có cháy.
- Bếp nấu ăn: Là khu vực dễ xảy ra cháy do dầu mỡ, thiết bị điện. Quả cầu chữa cháy có thể gắn tường hoặc treo gần bếp để sẵn sàng kích hoạt khi có cháy.
- Phòng chứa đồ, nhà kho trong gia đình: Những khu vực ít được quan sát, dễ có vật liệu dễ cháy.
- Trường học, bệnh viện, trung tâm thương mại: Những nơi tập trung đông người cần thiết bị chữa cháy an toàn, dễ sử dụng, quả cầu chữa cháy phù hợp vì không yêu cầu kỹ năng thao tác.
- Chung cư, tòa nhà văn phòng: Treo quả cầu tại hành lang, cầu thang, tủ điện trung tâm để xử lý cháy sớm.
Xem thêm: Họng Nước Chữa Cháy Là Gì? Chức Năng Và Nguyên Lý Hoạt Động
Hướng dẫn lắp đặt và sử dụng quả cầu chữa cháy
Việc lựa chọn đúng vị trí lắp đặt quả cầu chữa cháy đóng vai trò quyết định đến hiệu quả dập lửa khi sự cố xảy ra. Quả cầu chỉ phát huy tác dụng khi được bố trí ở nơi có khả năng tiếp xúc trực tiếp với nguồn nhiệt hoặc ngọn lửa trong thời gian ngắn nhất. Dưới đây là một số gợi ý:
- Tủ điện, trạm biến áp: Những nơi thường xuyên có nguy cơ chập cháy.
- Khu vực bếp nấu: Dễ xảy ra hỏa hoạn do dầu mỡ hoặc thiết bị điện.
- Kho hàng, nhà xưởng, khu vực chứa vật liệu dễ cháy.
- Xe ô tô, xe tải: Gắn trong khoang máy hoặc cabin.
- Khu vực công cộng như chung cư, văn phòng, bệnh viện.
Lưu ý: Nên đặt quả cầu ở nơi không bị che chắn, dễ tiếp xúc với lửa, và nằm trong tầm hoạt động hiệu quả (khoảng bán kính 1,5–2 mét).
Có nhiều cách để lắp đặt quả cầu chữa cháy, tùy theo không gian và vị trí cụ thể. Việc lắp đặt đúng kỹ thuật không chỉ đảm bảo hiệu quả dập lửa mà còn giúp quả cầu phát nổ an toàn khi cần thiết.
- Gắn cố định bằng giá đỡ: Dùng khoan và ốc vít gắn giá treo lên tường hoặc trần, sau đó đặt quả cầu vào.
- Đặt trực tiếp tại điểm dễ cháy: Ví dụ đặt dưới tủ điện hoặc trong kho chứa hàng.
- Treo bằng dây hoặc móc: Đối với không gian hẹp hoặc có trần thấp.
- Chiều cao lắp đặt lý tưởng: từ 1,5m đến 2m để đảm bảo vùng phủ tối ưu khi có cháy xảy ra.
Xem thêm: Cách Dán Tiêu Lệnh Chữa Cháy Chuẩn, Đúng Quy Định
Các lưu ý khi sử dụng quả cầu chữa cháy
Mặc dù quả cầu chữa cháy là thiết bị cứu hỏa tự động tiện lợi và dễ sử dụng, nhưng để đảm bảo hiệu quả tối đa và an toàn khi xảy ra sự cố, người dùng cần lưu ý một số điểm quan trọng trong quá trình lắp đặt và sử dụng. Dưới đây là những điều bạn không nên bỏ qua.
- Đặt đúng vị trí trọng yếu: Quả cầu chữa cháy nên được bố trí tại các khu vực có nguy cơ cháy cao như: bếp, phòng chứa thiết bị điện, kho hàng, khu vực sản xuất… Đặt ở vị trí dễ tiếp cận, tầm cao từ 1–1,5m so với mặt đất hoặc gần các nguồn dễ phát sinh cháy.
- Không dùng thay thế bình chữa cháy: Quả cầu chữa cháy chỉ phù hợp cho những đám cháy nhỏ mới phát sinh. Trong các tình huống cháy lớn hoặc lan rộng, bạn nên dùng kết hợp với bình chữa cháy hoặc gọi lực lượng PCCC chuyên nghiệp.
- Tránh tiếp xúc với lửa mạnh khi chưa cần thiết: Quả cầu hoạt động bằng cách tự kích nổ khi tiếp xúc với ngọn lửa, nên cần tránh đặt gần lửa hoặc nguồn nhiệt cao để tránh kích hoạt ngoài ý muốn.
- Kiểm tra định kỳ: Dù có hạn sử dụng khá dài (3–5 năm), quả cầu chữa cháy vẫn cần được kiểm tra định kỳ để đảm bảo vỏ không bị nứt, móp, chất chữa cháy bên trong không bị rò rỉ.
- Chỉ dùng cho một lần duy nhất: Sau khi kích hoạt, quả cầu chữa cháy không thể tái sử dụng. Vì vậy, sau mỗi lần sử dụng, bạn cần thay mới để tiếp tục đảm bảo an toàn phòng cháy.
- Không dùng cho các đám cháy hoá chất đặc biệt: Một số loại quả cầu không phù hợp với đám cháy do xăng dầu, hóa chất đặc biệt hoặc thiết bị điện đang hoạt động. Cần xem kỹ hướng dẫn sử dụng và ký hiệu phân loại đám cháy tương ứng (A, B, C, E…).
- Tránh xa tầm tay trẻ em: Dù không nguy hiểm khi chưa tiếp xúc với lửa, nhưng nên để quả cầu ở vị trí an toàn, tránh để trẻ em nghịch hoặc va chạm mạnh có thể làm hỏng cấu trúc thiết bị.
Quả cầu chữa cháy là giải pháp phòng cháy chữa cháy thông minh, đơn giản và hiệu quả, đặc biệt phù hợp với những không gian gia đình, văn phòng, kho xưởng quy mô vừa và nhỏ. Nhờ khả năng tự động kích hoạt khi gặp lửa, thiết bị này giúp giảm thiểu rủi ro và xử lý đám cháy kịp thời ngay từ những giây đầu tiên. Tuy nhiên, để đạt được hiệu quả tối ưu, người dùng cần hiểu rõ nguyên lý hoạt động, cách lắp đặt và những lưu ý khi sử dụng. Đầu tư quả cầu chữa cháy không chỉ là hành động bảo vệ tài sản mà còn là cách chủ động bảo vệ tính mạng và an toàn cho mọi người xung quanh.
Xem thêm: Bình Chữa Cháy Bột Là Gì? Cấu Tạo, Cách Dùng Và Lưu Ý An Toàn
