Trong hệ thống phòng cháy chữa cháy, họng nước chữa cháy là một thiết bị không thể thiếu, đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp nước để dập lửa kịp thời. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ họng nước chữa cháy là gì, cấu tạo ra sao và được lắp đặt như thế nào cho đúng chuẩn. Bài viết dưới đây, PCCC Toàn Diện sẽ giúp bạn tìm hiểu chi tiết về thiết bị này, từ định nghĩa, chức năng đến các tiêu chuẩn kỹ thuật cần tuân thủ trong quá trình thi công và sử dụng.
Họng nước chữa cháy là gì?
Họng nước chữa cháy là thiết bị đầu ra trong hệ thống cấp nước cứu hỏa, có nhiệm vụ cung cấp nguồn nước mạnh, ổn định để phục vụ công tác chữa cháy. Thiết bị này thường được lắp đặt ở những vị trí chiến lược như hành lang tòa nhà, nhà xưởng, khu công nghiệp hoặc ven đường phố để hỗ trợ lực lượng PCCC tiếp cận và xử lý đám cháy nhanh chóng.
Trong hệ thống PCCC, họng nước chữa cháy đóng vai trò trung gian kết nối giữa nguồn nước chữa cháy (bồn chứa hoặc hệ thống cấp nước) và các thiết bị đầu cuối như vòi phun hoặc ống dẫn nước.
Cấu tạo của họng nước chữa cháy
Họng nước chữa cháy là thiết bị quan trọng trong hệ thống cấp nước chữa cháy, có cấu tạo vững chắc và được thiết kế để hoạt động ổn định trong điều kiện khẩn cấp. Một họng nước chữa cháy tiêu chuẩn thường bao gồm các bộ phận chính sau:
- Thân van: Là phần chính của họng nước, được làm bằng kim loại chịu lực cao, thường là gang hoặc đồng.
- Nắp van: Có chức năng bảo vệ miệng van khỏi bụi bẩn, nước mưa, rác thải hoặc các vật thể lạ có thể làm tắc nghẽn dòng chảy.
- Cửa xả nước (đầu nối): Là bộ phận kết nối trực tiếp với vòi chữa cháy thông qua ren tiêu chuẩn (ren ngoài hoặc ren trong), thường theo tiêu chuẩn quốc tế như BS, DIN hoặc JIS. Cửa xả có thể là một hoặc hai cửa (họng đơn hoặc họng đôi), cho phép kết nối nhiều vòi chữa cháy cùng lúc khi cần lưu lượng nước lớn.
- Van khóa (van mở nước): Được lắp bên trong thân họng, cho phép người sử dụng đóng/mở nguồn nước linh hoạt. Có cơ cấu vận hành dạng tay quay hoặc cần gạt, giúp điều chỉnh lưu lượng nước theo nhu cầu sử dụng.
- Ống nối và chân đế: Ống nối là bộ phận trung gian kết nối họng nước với hệ thống đường ống cấp nước chữa cháy (đường ống ngầm hoặc đường ống nổi). Chân đế giúp cố định họng nước vào vị trí lắp đặt, chịu được trọng lực và rung động trong quá trình sử dụng.
Xem thêm: Cách Dán Tiêu Lệnh Chữa Cháy Chuẩn, Đúng Quy Định
Chức năng và nguyên lý hoạt động của họng nước chữa cháy
Họng nước chữa cháy đóng vai trò quan trọng trong hệ thống phòng cháy chữa cháy, giúp cung cấp nguồn nước nhanh chóng và hiệu quả khi xảy ra sự cố hỏa hoạn. Để hiểu rõ hơn về thiết bị này, hãy cùng tìm hiểu chức năng cụ thể và nguyên lý hoạt động của họng nước chữa cháy trong nội dung dưới đây.
Chức năng của họng nước chữa cháy
Họng nước chữa cháy là thiết bị đầu cuối của hệ thống cấp nước chữa cháy, được lắp đặt trong hoặc ngoài công trình nhằm phục vụ công tác chữa cháy khi có sự cố xảy ra. Cụ thể, họng nước thực hiện các chức năng chính sau:
- Cung cấp nguồn nước chữa cháy nhanh chóng: Cho phép lực lượng chữa cháy (PCCC chuyên nghiệp hoặc đội phản ứng nhanh) kết nối vòi và phun nước trực tiếp vào đám cháy.
- Kết nối với các thiết bị chữa cháy di động: Chẳng hạn như vòi chữa cháy, lăng phun, máy bơm chữa cháy hoặc xe chữa cháy.
- Hỗ trợ kiểm soát và khống chế đám cháy tại chỗ: Họng nước có thể được sử dụng để dập tắt đám cháy ngay từ giai đoạn đầu, hạn chế thiệt hại tài sản và bảo vệ an toàn tính mạng con người.
- Tăng áp lực nước trong toàn bộ mạng lưới chữa cháy: Khi kết hợp với máy bơm, họng nước giúp phân phối dòng nước với lưu lượng và áp suất phù hợp tới các điểm cần dập lửa.
Xem thêm: Bình Chữa Cháy Bột Là Gì? Cấu Tạo, Cách Dùng Và Lưu Ý An Toàn
Nguyên lý hoạt động
Họng nước chữa cháy hoạt động dựa trên nguyên lý cấp nước trực tiếp từ hệ thống cấp nước áp lực hoặc bể chứa qua van điều khiển đến vòi chữa cháy. Khi có sự cố cháy nổ xảy ra, nhân viên PCCC hoặc người có trách nhiệm sẽ mở nắp họng, kết nối vòi chữa cháy vào đầu nối (cửa xả nước), sau đó xoay van khóa để mở dòng nước. Lúc này, nước sẽ được dẫn ra ngoài với áp lực đủ lớn để phục vụ công tác chữa cháy. Sau khi hoàn thành, van được khóa lại để ngắt dòng nước, vòi được tháo ra và họng được đậy nắp nhằm bảo vệ thiết bị cho các lần sử dụng tiếp theo.
Phân loại họng nước chữa cháy
Họng nước chữa cháy được phân thành nhiều loại khác nhau dựa trên vị trí lắp đặt và cấu tạo. Về cơ bản, có hai loại phổ biến là họng nước chữa cháy trong nhà và họng nước chữa cháy ngoài trời.
Họng nước chữa cháy trong nhà (Fire Hydrant Indoor): Loại này được lắp đặt trong các tòa nhà, trung tâm thương mại, nhà xưởng… Thường đi kèm với tủ chữa cháy, bên trong bao gồm vòi chữa cháy, lăng phun và khóa van. Ưu điểm của họng trong nhà là bảo vệ được thiết bị khỏi thời tiết, đảm bảo độ bền và khả năng sẵn sàng sử dụng cao.
Họng nước chữa cháy ngoài trời (Fire Hydrant Outdoor): Được lắp đặt trên các tuyến đường, vỉa hè hoặc khu công nghiệp. Chúng có thiết kế lớn, chịu được thời tiết khắc nghiệt và thường kết nối trực tiếp với hệ thống cấp nước đô thị. Loại này phục vụ chủ yếu cho lực lượng chữa cháy chuyên nghiệp khi xảy ra hỏa hoạn quy mô lớn.
Ngoài ra, họng nước còn có thể được phân loại theo số cửa xả như họng đơn (1 cửa) hoặc họng kép (2 cửa), hoặc theo kết cấu áp lực nước để phù hợp với yêu cầu của từng khu vực.
Xem thêm: Hệ Thống Báo Cháy Là Gì? Cấu Tạo Và Nguyên Lý Hoạt Động
Tiêu chuẩn lắp đặt họng nước chữa cháy
Việc lắp đặt họng nước chữa cháy phải tuân thủ các tiêu chuẩn kỹ thuật nghiêm ngặt nhằm đảm bảo an toàn và hiệu quả khi sử dụng. Một số tiêu chuẩn phổ biến tại Việt Nam bao gồm TCVN 2622:1995, TCVN 7336:2003 và các quy định cụ thể của Cục Cảnh sát PCCC & CNCH.
Cụ thể, họng nước chữa cháy ngoài trời thường được lắp đặt cách mặt đất từ 0,7m – 1,2m, khoảng cách giữa các họng từ 100m – 150m tùy theo khu vực dân cư hoặc công nghiệp. Họng trong nhà phải được bố trí ở nơi dễ quan sát, gần lối thoát hiểm và không bị che khuất bởi vật cản.
Ngoài ra, đường ống cấp nước cho họng phải đảm bảo áp suất ổn định (thường từ 0,8 đến 1,5 MPa) và lưu lượng tối thiểu đủ để chữa cháy hiệu quả trong vòng 60 phút. Việc kiểm tra, bảo trì định kỳ cũng là yêu cầu bắt buộc để đảm bảo họng nước luôn trong trạng thái hoạt động tốt.
Hy vọng qua bài viết này, bạn đã hiểu rõ họng nước chữa cháy là gì, cấu tạo, chức năng, nguyên lý hoạt động cũng như các phân loại phổ biến hiện nay. Đây là một thiết bị quan trọng không thể thiếu trong hệ thống phòng cháy chữa cháy, góp phần bảo vệ an toàn cho người và tài sản trong các tình huống khẩn cấp. Việc lựa chọn đúng loại họng nước, lắp đặt đúng tiêu chuẩn và bảo trì định kỳ sẽ giúp nâng cao hiệu quả chữa cháy và giảm thiểu thiệt hại do hỏa hoạn gây ra.
