Trong bối cảnh yêu cầu về an toàn phòng cháy ngày càng được siết chặt, sơn chống cháy trở thành giải pháp quan trọng trong việc bảo vệ kết cấu công trình khỏi tác động của nhiệt độ cao. Không chỉ giúp kéo dài thời gian chịu lửa cho vật liệu như thép, gỗ hay bê tông, sơn chống cháy còn góp phần hạn chế thiệt hại khi xảy ra hỏa hoạn. Vậy sơn chống cháy là gì? Có những loại nào và cách thi công ra sao để đạt hiệu quả tối ưu? Bài viết dưới đây, PCCC Toàn Diện sẽ cung cấp đầy đủ thông tin giúp bạn lựa chọn sản phẩm sơn phù hợp, đạt tiêu chuẩn an toàn và chất lượng.
Sơn chống cháy là gì?
Sơn chống cháy là loại sơn chuyên dụng được thiết kế để bảo vệ các bề mặt vật liệu như thép, gỗ, bê tông… khỏi tác động của lửa và nhiệt độ cao trong một khoảng thời gian nhất định (thường từ 30 đến 180 phút). Khi xảy ra cháy, sơn sẽ phản ứng với nhiệt, tạo ra lớp màng cách nhiệt trương nở hoặc lớp bảo vệ ngăn không cho ngọn lửa tác động trực tiếp lên vật liệu bên dưới.
Nhờ đó, sơn chống cháy giúp làm chậm quá trình truyền nhiệt, bảo vệ kết cấu công trình không bị sụp đổ nhanh chóng, tạo điều kiện cho công tác cứu hộ và chữa cháy kịp thời. Đây là giải pháp quan trọng trong việc đảm bảo an toàn cháy nổ cho các tòa nhà, nhà xưởng, trung tâm thương mại, nhà kho…
Cơ chế hoạt động của sơn chống cháy
Sơn chống cháy hoạt động dựa trên nguyên lý tạo ra lớp cách nhiệt bảo vệ khi tiếp xúc với nhiệt độ cao. Cụ thể, tùy theo loại sơn, cơ chế có thể khác nhau nhưng nhìn chung gồm 2 nhóm chính:
Sơn chống cháy trương nở
Khi gặp nhiệt độ khoảng 200–250°C, lớp sơn chống cháy sẽ xảy ra phản ứng hóa học và trương nở gấp 20–50 lần so với độ dày ban đầu. Quá trình này tạo ra một lớp bọt than xốp dày đặc có khả năng cách nhiệt vượt trội. Lớp bọt này đóng vai trò như một tấm chắn, ngăn nhiệt độ cao truyền trực tiếp đến vật liệu bên trong như thép hoặc gỗ, từ đó giúp kéo dài thời gian chịu lửa của kết cấu công trình trong khoảng từ 30 đến 180 phút.
Cơ chế hoạt động sơn chống cháy gốc xi măng
Sơn chống cháy gốc xi măng là loại sơn chứa thành phần khoáng và chất kết dính đặc biệt, có khả năng chịu được nhiệt độ cao mà không bị cháy hoặc phân hủy. Khi xảy ra hỏa hoạn, lớp sơn này vẫn giữ nguyên trạng thái, tạo thành một lớp cách nhiệt vật lý, ngăn cách trực tiếp giữa ngọn lửa và vật liệu cấu trúc bên trong. Nhờ đặc tính bền vững và khả năng tạo lớp phủ dày, loại sơn này thường được sử dụng trong các công trình đòi hỏi mức độ bảo vệ cao và thời gian chịu lửa lâu dài.
Ngoài ra, một số loại sơn châm cháy còn được bổ sung chất chống cháy, chất tạo màng carbon, chất xúc tác, giúp tăng cường hiệu quả bảo vệ trong môi trường khắc nghiệt.
Xem thêm: Bộ Đàm Motorola Chống Cháy Là Gì? Ưu Điểm Và Ứng Dụng
Các loại sơn, keo chống cháy phổ biến
Hiện nay trên thị trường có nhiều loại sơn chống cháy khác nhau, mỗi loại sở hữu đặc tính riêng biệt và phù hợp với từng mục đích sử dụng. Việc hiểu rõ từng loại sẽ giúp bạn lựa chọn giải pháp tối ưu cho công trình của mình. Dưới đây là những loại sơn chống cháy phổ biến và được ứng dụng rộng rãi nhất hiện nay.
Keo chống cháy trương nở
Keo chống cháy trương nở là một loại vật liệu chuyên dụng có khả năng phản ứng với nhiệt độ cao và trương nở tạo thành lớp bọt cách nhiệt để ngăn lửa và khói lan truyền qua các khe hở, đường ống, cáp điện hoặc mối nối trong công trình. Khi xảy ra hỏa hoạn, keo sẽ nở phồng lên nhiều lần so với thể tích ban đầu, tạo thành một lớp đệm chống cháy hiệu quả, bảo vệ các kết cấu xung quanh trong khoảng thời gian từ 30 đến 240 phút, tùy loại sản phẩm.
Sơn chống cháy gốc xi măng
Loại sơn này có thành phần chủ yếu là khoáng chất và chất kết dính không cháy. Khi có hỏa hoạn, lớp sơn không thay đổi trạng thái mà tạo thành một lớp cách nhiệt vật lý, giúp ngăn lửa tiếp xúc trực tiếp với bề mặt vật liệu. Sơn gốc xi măng có khả năng chịu nhiệt cao, bền bỉ và thường được sử dụng cho nhà xưởng, kho hàng hoặc các công trình yêu cầu lớp phủ dày, bền vững.
Sơn chống cháy gốc nước
Sơn gốc nước có ưu điểm thân thiện với môi trường, ít mùi, an toàn cho sức khỏe và dễ thi công. Loại sơn này phù hợp với không gian trong nhà hoặc những khu vực yêu cầu tiêu chuẩn cao về an toàn sức khỏe. Tuy nhiên, khả năng chống ẩm và độ bền của nó thường thấp hơn so với sơn gốc dung môi.
Sơn chống cháy gốc dung môi
Đây là loại sơn có chứa dung môi hữu cơ, độ bám dính cao và khả năng chống ẩm tốt, thích hợp sử dụng ở những khu vực ngoài trời hoặc môi trường có độ ẩm cao. Mặc dù hiệu quả chống cháy tốt, nhưng loại sơn này có mùi mạnh và dễ cháy khi chưa khô, do đó cần đảm bảo thi công ở nơi thông thoáng và an toàn.
Xem thêm: Hệ Thống Báo Cháy Gia Đình: Lợi Ích Và Các Lưu Ý An Toàn
Tiêu chuẩn và chứng nhận cho sơn chống cháy
Để đảm bảo hiệu quả bảo vệ và đáp ứng yêu cầu an toàn phòng cháy chữa cháy, sơn chậm cháy cần tuân thủ các tiêu chuẩn kỹ thuật nghiêm ngặt và được chứng nhận bởi các cơ quan có thẩm quyền. Tại Việt Nam, sơn chậm cháy phải đạt tiêu chuẩn TCVN 2622:1995 hoặc TCVN 9311, trong đó quy định rõ các yêu cầu về khả năng chịu nhiệt, độ bám dính, độ dày lớp phủ và thời gian chịu lửa tối thiểu.
Ngoài ra, nhiều sản phẩm sơn chống cháy nhập khẩu hoặc sản xuất theo công nghệ quốc tế thường đạt các chứng nhận uy tín như ASTM E119 (Hoa Kỳ), BS 476 Part 20 & 21 (Anh Quốc) hay ISO 834 (tiêu chuẩn quốc tế), thể hiện khả năng chịu nhiệt và thời gian bảo vệ kết cấu khi có cháy. Những chứng chỉ này thường đi kèm với báo cáo thử nghiệm cụ thể từ các phòng thí nghiệm độc lập hoặc trung tâm kiểm định được công nhận.
Một số thương hiệu sơn chống cháy uy tín tại Việt Nam
Trên thị trường Việt Nam hiện nay, có nhiều thương hiệu sơn chống cháy được đánh giá cao về chất lượng, độ bền và khả năng bảo vệ công trình trong điều kiện hỏa hoạn. Dưới đây là một số thương hiệu nổi bật được các chủ đầu tư, nhà thầu và kỹ sư tin tưởng lựa chọn:
Jotun
Jotun là thương hiệu sơn nổi tiếng đến từ Na Uy, với dòng sản phẩm sơn chống cháy Jotachar được sử dụng rộng rãi cho kết cấu thép trong công nghiệp và dân dụng. Ưu điểm của Jotun là độ bền cao, dễ thi công và đạt nhiều tiêu chuẩn quốc tế như ASTM, UL, EN.
KCC
Xuất xứ từ Hàn Quốc, KCC cung cấp sơn chậm cháy đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế, đặc biệt phù hợp với các công trình nhà xưởng, nhà máy, và tòa nhà cao tầng. Sản phẩm nổi bật là dòng sơn KCC FIRES với khả năng bảo vệ kết cấu thép lên đến 120 phút.
Nippon Paint
Nippon là thương hiệu đến từ Nhật Bản, nổi bật với các dòng sơn thân thiện môi trường và có khả năng chống cháy hiệu quả. Nippon đáp ứng tốt tiêu chuẩn PCCC trong và ngoài nước, đồng thời có hệ thống phân phối rộng khắp tại Việt Nam.
Rainbow Paint
Là thương hiệu đến từ Đài Loan, Rainbow được biết đến với các dòng sơn công nghiệp chất lượng, trong đó có sơn chậm cháy chuyên dụng. Ưu điểm của Rainbow là giá thành hợp lý, dễ thi công và đáp ứng đầy đủ các chứng nhận kỹ thuật.
Sika
Sika là thương hiệu toàn cầu chuyên về giải pháp xây dựng, nổi bật với sản phẩm chống cháy ứng dụng cho hệ thống cơ điện, tường, trần và kết cấu thép. Sơn chống cháy Sika có khả năng chịu nhiệt cao, độ bám dính tốt và được tin dùng trong nhiều công trình lớn.
Xem thêm: Các Loại Bình Chữa Cháy Đạt Tiêu Chuẩn PCCC Mà Bạn Cần Biết
Những lưu ý khi sử dụng sơn chống cháy
Để sơn chống cháy phát huy hiệu quả bảo vệ tối đa cho công trình, quá trình thi công và sử dụng cần tuân thủ đúng kỹ thuật và lưu ý một số điểm quan trọng sau:
- Lựa chọn đúng loại sơn phù hợp với vật liệu và mục đích sử dụng: Mỗi loại sơn chống cháy được thiết kế cho một nhóm vật liệu nhất định như thép, gỗ, bê tông… Do đó, cần xác định rõ loại kết cấu và điều kiện môi trường (trong nhà, ngoài trời, độ ẩm…) để chọn đúng sản phẩm phù hợp.
- Tuân thủ tiêu chuẩn và hướng dẫn kỹ thuật của nhà sản xuất: Mỗi thương hiệu sơn đều có yêu cầu riêng về độ dày lớp phủ, số lớp sơn, thời gian khô và điều kiện thi công. Việc không tuân thủ có thể làm giảm hiệu quả chống cháy hoặc khiến sơn nhanh bong tróc.
- Chuẩn bị bề mặt kỹ lưỡng trước khi sơn: Bề mặt cần sơn phải được làm sạch bụi bẩn, dầu mỡ, rỉ sét (đối với kim loại) hoặc xử lý chống thấm (đối với bê tông) để đảm bảo độ bám dính tốt nhất của lớp sơn chống cháy.
- Thi công trong điều kiện môi trường thích hợp: Tránh thi công khi độ ẩm không khí cao, trời mưa hoặc nhiệt độ quá thấp. Điều kiện môi trường không phù hợp có thể ảnh hưởng đến quá trình khô và độ bám của sơn.
- Kiểm tra độ dày lớp sơn sau khi thi công: Độ dày là yếu tố quyết định thời gian chịu lửa của lớp sơn. Sau khi sơn, nên đo độ dày bằng thiết bị chuyên dụng để đảm bảo đạt đúng yêu cầu thiết kế hoặc tiêu chuẩn phòng cháy.
- Bảo quản và sử dụng sơn đúng cách: Sơn nên được bảo quản ở nơi khô ráo, thoáng mát, tránh ánh nắng trực tiếp. Khi sử dụng, cần khuấy đều trước khi thi công và dùng hết trong thời gian quy định sau khi mở nắp.
- Kiểm định và bảo trì định kỳ: Sau khi thi công, cần kiểm định chất lượng sơn chống cháy và có kế hoạch bảo trì định kỳ, đặc biệt tại các khu vực thường xuyên tiếp xúc với nhiệt độ cao, hơi ẩm hoặc hóa chất.
Sơn chống cháy không chỉ là giải pháp bảo vệ kết cấu công trình an toàn trước nguy cơ hỏa hoạn mà còn góp phần đáp ứng các tiêu chuẩn phòng cháy chữa cháy ngày càng khắt khe. Việc lựa chọn đúng loại sơn chậm cháy, thi công đúng kỹ thuật và sử dụng sản phẩm từ thương hiệu uy tín sẽ giúp công trình duy trì độ bền vững và giảm thiểu rủi ro tối đa. Nếu bạn đang tìm kiếm giải pháp sơn chống cháy hiệu quả, đừng quên tham khảo kỹ thông tin kỹ thuật và nhờ đơn vị chuyên nghiệp tư vấn để đảm bảo an toàn tuyệt đối cho công trình của mình.
Xem thêm: Tủ Chữa Cháy Vách Tường: Cấu Tạo, Công Dụng Và Vai Trò
