Trong hệ thống phòng cháy chữa cháy (PCCC), bể nước chữa cháy đóng vai trò vô cùng quan trọng, đảm bảo cung cấp nguồn nước ổn định khi xảy ra sự cố. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ quy định về bể nước chữa cháy theo các tiêu chuẩn và văn bản pháp lý hiện hành. Việc thiết kế, thi công và bố trí bể nước chữa cháy cần tuân thủ nghiêm ngặt để đáp ứng yêu cầu kỹ thuật, an toàn và tránh vi phạm pháp luật. Bài viết dưới đây, PCCC Toàn Diện sẽ giúp bạn nắm rõ các quy định cần biết, từ dung tích tối thiểu, vật liệu thi công cho đến quá trình nghiệm thu và vận hành bể nước trong hệ thống PCCC.
Lý do cần lắp đặt bể nước chữa cháy đúng chuẩn
Việc lắp đặt bể nước chữa cháy đúng chuẩn không chỉ là yêu cầu bắt buộc theo quy định pháp luật, mà còn là yếu tố then chốt trong đảm bảo hiệu quả của hệ thống phòng cháy chữa cháy. Một bể nước đạt chuẩn giúp cung cấp nguồn nước ổn định, liên tục và đủ áp lực khi có sự cố xảy ra, đặc biệt trong những phút đầu tiên – thời điểm vàng để khống chế đám cháy.
Ngoài ra, bể nước thiết kế sai dung tích hoặc bố trí không hợp lý có thể khiến hệ thống chữa cháy tự động hoạt động kém hiệu quả hoặc không thể vận hành, gây thiệt hại nghiêm trọng về người và tài sản. Do đó, tuân thủ quy định về bể nước chữa cháy không chỉ giúp đảm bảo an toàn cho công trình, mà còn tránh rủi ro pháp lý trong quá trình nghiệm thu và vận hành hệ thống PCCC.
Các thông số đúng quy định về bể nước chữa cháy
Để đảm bảo hiệu quả PCCC, quy định về bể nước chữa cháy được nêu rõ trong các tiêu chuẩn như TCVN 2622:1995, TCVN 3890:2009 và QCVN 06:2022/BXD. Các thông số kỹ thuật bắt buộc gồm:
- Dung tích tối thiểu: Công trình dân dụng thông thường: tối thiểu 18m³. Nhà cao tầng, nhà xưởng lớn: từ 45m³ trở lên, tùy quy mô và mức độ nguy hiểm cháy nổ.
- Áp lực và lưu lượng cấp nước: Phải đảm bảo đủ áp lực cho hệ thống chữa cháy vách tường, họng nước và sprinkler hoạt động ổn định. Lưu lượng nước được tính toán dựa trên thời gian chữa cháy tối thiểu 60 – 90 phút liên tục.
- Chất liệu bể chứa: Bể ngầm bằng bê tông cốt thép hoặc bể nổi bằng thép không gỉ, có khả năng chống ăn mòn và chịu áp lực tốt.
- Bố trí vị trí bể: Gần trạm bơm chữa cháy, thuận tiện cho xe chữa cháy tiếp nước khi cần thiết. Có đường cấp và thoát nước, lưới chắn rác, nắp kiểm tra bảo trì định kỳ.
Tuân thủ đầy đủ các quy định về bể nước chữa cháy là yêu cầu bắt buộc trong thiết kế, xây dựng và nghiệm thu hệ thống PCCC cho mọi công trình.
Xem thêm: Cháy Là Gì? Nguyên Nhân, Đặc Điểm Và Cách Phòng Chóng
Các công trình cần xây dựng bể nước chữa cháy
Theo quy định về bể nước chữa cháy trong QCVN 06:2022/BXD và các tiêu chuẩn PCCC hiện hành, nhiều loại công trình bắt buộc phải thiết kế và lắp đặt bể nước dự trữ phục vụ công tác chữa cháy. Cụ thể:
- Nhà cao tầng, chung cư, tòa nhà văn phòng: Các công trình từ 5 tầng trở lên hoặc có diện tích sàn lớn phải có bể nước chữa cháy riêng biệt, đảm bảo cấp nước trong tối thiểu 60 phút.
- Trung tâm thương mại, siêu thị, khách sạn: Các không gian tập trung đông người có nguy cơ cháy cao cần hệ thống chữa cháy tự động và bể dự trữ nước có dung tích lớn.
- Nhà máy, khu công nghiệp, kho xưởng: Các công trình sản xuất, kho chứa vật liệu dễ cháy như hóa chất, gỗ, giấy bắt buộc phải bố trí bể nước chữa cháy theo quy mô hoạt động và cấp nguy hiểm cháy.
- Trường học, bệnh viện, cơ sở giáo dục – y tế: Là những nơi đặc biệt cần đảm bảo an toàn về cháy nổ, yêu cầu hệ thống cấp nước chữa cháy liên tục, ổn định.
- Khu đô thị, khu dân cư mới, hạ tầng kỹ thuật đô thị: Bể nước chữa cháy tập trung thường được xây dựng ngầm trong khu vực để phục vụ các trạm bơm và trụ nước chữa cháy ngoài trời.
Việc xác định đúng loại công trình và tuân thủ quy định về bể nước chữa cháy là điều kiện bắt buộc để được cấp phép xây dựng và nghiệm thu PCCC.
Quy định về thiết kế bể nước chữa cháy
Việc thiết kế bể nước chữa cháy phải tuân theo các tiêu chuẩn quốc gia như QCVN 06:2022/BXD, TCVN 2622:1995 và các văn bản hướng dẫn của Bộ Công an, Bộ Xây dựng. Dưới đây là các quy định về bể nước chữa cháy cần lưu ý:
- Dung tích bể nước: Phải đảm bảo lưu lượng cấp nước phục vụ chữa cháy liên tục trong tối thiểu 60 phút, tùy thuộc vào tính chất và quy mô công trình
- Kết cấu bể nước: Có thể là bể ngầm, bể nổi hoặc bể mái, sử dụng vật liệu bền, chống thấm tốt. Vị trí đặt bể phải dễ dàng tiếp cận cho xe chữa cháy tiếp nước.
- Phân tách hệ thống: Bể chữa cháy cần riêng biệt với bể sinh hoạt hoặc có ngăn chứa độc lập nhằm đảm bảo đủ nước khi có sự cố.
- Ống hút và đường ống cấp nước: Phải có ít nhất 2 đường ống cấp vào hệ thống chữa cháy, đảm bảo không bị gián đoạn khi có cháy.
- Bố trí trạm bơm: Kèm theo bể nước phải có trạm bơm chữa cháy tự động và bơm dự phòng, đặt ở vị trí khô ráo, dễ bảo trì.
- Van kiểm soát và trụ tiếp nước: Bố trí van một chiều, van khóa, trụ cấp nước chữa cháy ngoài trời đúng chuẩn để lực lượng PCCC có thể sử dụng nhanh chóng.
Tuân thủ quy định về bể nước chữa cháy không chỉ giúp công trình đáp ứng yêu cầu pháp lý mà còn đảm bảo an toàn tính mạng và tài sản trong tình huống khẩn cấp.
Xem thêm: Thiết Kế PCCC: Giải Pháp An Toàn Cho Mọi Công Trình
Quy định nghiệm thu và kiểm định
Theo quy định về bể nước chữa cháy trong hệ thống pháp luật về phòng cháy chữa cháy tại Việt Nam, mọi công trình sau khi hoàn thiện hệ thống cấp nước chữa cháy cố định, bao gồm bể nước chữa cháy, đều phải được nghiệm thu và kiểm định trước khi đưa vào sử dụng. Cụ thể như sau:
Hồ sơ nghiệm thu
- Chủ đầu tư, đơn vị thiết kế và nhà thầu thi công cần chuẩn bị đầy đủ các tài liệu, bao gồm:
- Hồ sơ thiết kế chi thiết bản vẽ thi công đã được phê duyệt.
- Biên bản nghiệm thu từng hạng mục của công trình.
- Chứng nhận chất lượng vật liệu cấu tạo bể (bê tông, chống thấm…).
- Biên bản thử áp lực hệ thống cấp nước chữa cháy.
- Chứng chỉ của đơn vị thi công, giám sát công trình.
Yêu cầu kiểm định kỹ thuật
Bể nước chữa cháy phải được kiểm tra thể tích chứa thực tế, chống thấm, và tính ổn định kết cấu. Hệ thống bơm phải vận hành liên tục trong thời gian quy định (thường tối thiểu 60 phút). Lưu lượng nước và áp lực tại các đầu cấp phải đáp ứng tiêu chuẩn thiết kế hệ thống PCCC. Kiểm tra khả năng tiếp nhận và cấp nước cho các thiết bị như trụ cứu hỏa, họng tiếp nước, hệ thống phun nước tự động (sprinkler)…
Cơ quan kiểm định và thời điểm thực hiện
Việc nghiệm thu và kiểm định phải được thực hiện bởi các đơn vị có chức năng theo quy định của Bộ Công an hoặc Bộ Xây dựng. Bể nước chữa cháy cần được kiểm định trước khi đưa vào sử dụng và định kỳ 6–12 tháng/lần trong quá trình vận hành.
Xem thêm: Cách Lập Sơ Đồ Đi Dây Hệ Thống Báo Cháy Chuẩn Kỹ Thuật
Tiêu chuẩn và quy chuẩn áp dụng khi xây dựng bể nước chữa cháy
- QCVN 06:2022/BXD: Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về an toàn cháy cho nhà và công trình.
- TCVN 2622:1995: Tiêu chuẩn thiết kế phòng cháy, chống cháy cho nhà và công trình.
- Các tiêu chuẩn khác liên quan đến hệ thống cấp nước, xây dựng kết cấu bể ngầm, chống thấm và thiết bị PCCC.
Một số lỗi thường gặp và lưu ý khi thi công
Thi công bể nước chữa cháy đòi hỏi độ chính xác cao, tuân thủ nghiêm ngặt các quy định kỹ thuật nhằm đảm bảo hiệu quả hoạt động khi có sự cố xảy ra. Tuy nhiên, trên thực tế, không ít công trình gặp phải các lỗi phổ biến trong quá trình thi công. Dưới đây là một số lỗi thường gặp và lưu ý quan trọng:
Các lỗi thi công thường gặp
- Thiết kế sai thể tích bể chứa: Nhiều công trình không tính đúng nhu cầu sử dụng nước chữa cháy theo quy mô, dẫn đến bể quá nhỏ hoặc quá lớn, gây lãng phí và không đảm bảo an toàn.
- Chống thấm không đạt chuẩn: Đây là lỗi phổ biến nhất, đặc biệt ở các bể ngầm. Nếu xử lý chống thấm không tốt sẽ gây rò rỉ nước, ảnh hưởng đến khả năng duy trì lượng nước dự trữ.
- Không đảm bảo độ dốc và hệ thống thoát nước đáy: Thiếu độ dốc làm ứ đọng nước bẩn, tạo điều kiện cho rong rêu phát triển và gây ảnh hưởng đến chất lượng nước.
- Lắp đặt đường ống sai vị trí hoặc kích thước: Gây thất thoát áp lực nước hoặc tắc nghẽn khi vận hành.
- Vật liệu không đạt chuẩn: Sử dụng bê tông, sơn phủ, hoặc vật liệu chống thấm kém chất lượng làm giảm tuổi thọ bể.
Lưu ý quan trọng khi thi công
- Tuân thủ nghiêm thiết kế đã được thẩm duyệt PCCC.
- Chọn đơn vị thi công chuyên nghiệp, có kinh nghiệm và chứng chỉ thi công hệ thống PCCC.
- Thường xuyên giám sát tiến độ và chất lượng trong suốt quá trình thi công.
- Kiểm tra kỹ lưỡng các mối nối, van xả, van cấp, bơm hút để đảm bảo kín khít và hiệu quả.
- Tiến hành thử nước, kiểm tra áp lực và rò rỉ trước khi nghiệm thu.
Việc tuân thủ quy định về bể nước chữa cháy là yêu cầu bắt buộc nhằm đảm bảo an toàn phòng cháy chữa cháy cho mọi công trình, từ dân dụng đến các nhà máy công nghiệp. Một hệ thống bể nước chữa cháy được thiết kế đúng chuẩn không chỉ giúp ứng phó kịp thời khi xảy ra sự cố mà còn đáp ứng đầy đủ yêu cầu về nghiệm thu, kiểm định theo luật định. Hy vọng bài viết đã giúp bạn hiểu rõ hơn về quy định về bể nước chữa cháy, từ đó có phương án triển khai phù hợp và an toàn nhất cho công trình của mình.
Xem thêm: Thi Công PCCC Là Gì? Quy Trình, Tiêu Chuẩn Và Lưu Ý
