Trong những tình huống hỏa hoạn khẩn cấp, biết cách sử dụng bình chữa cháy đúng cách có thể giúp bạn kịp thời kiểm soát đám cháy và bảo vệ an toàn cho người và tài sản. Tuy nhiên, không phải ai cũng được trang bị kiến thức cơ bản để thao tác hiệu quả với loại thiết bị này. Bài viết dưới đây, PCCC Toàn Diện sẽ hướng dẫn chi tiết cách sử dụng các loại bình chữa cháy phổ biến hiện nay, đồng thời chia sẻ những lưu ý quan trọng giúp bạn xử lý tình huống cháy nổ một cách an toàn và chính xác nhất.
Các loại bình chữa cháy phổ biến hiện nay
Trên thị trường hiện nay, bình chữa cháy được phân thành nhiều loại khác nhau, mỗi loại được thiết kế để xử lý các tình huống cháy cụ thể. Trong số đó, phổ biến nhất là bình chữa cháy dạng bột, bình CO₂ và bình bọt Foam.
Bình chữa cháy bột
Thường được ký hiệu là MFZ, là loại được sử dụng rộng rãi nhất. Bên trong chứa bột khô như Natri Bicarbonat hoặc Amoni Phosphat, có khả năng dập tắt các đám cháy chất rắn như giấy, gỗ, vải, cũng như chất lỏng dễ cháy như xăng, dầu, và cả các vụ cháy liên quan đến thiết bị điện. Loại bình chữa cháy bột này dễ sử dụng, hiệu quả cao và có giá thành hợp lý. Tuy nhiên, nhược điểm là bột chữa cháy có thể để lại cặn bẩn, gây ảnh hưởng đến thiết bị điện tử và môi trường xung quanh.
Bình chữa cháy CO₂
Bình chữa cháy CO₂ là loại bình chứa khí carbon dioxide được nén dưới áp suất cao. Loại bình này hoạt động hiệu quả đối với đám cháy do thiết bị điện, cháy dầu mỡ hoặc cháy trong môi trường kín. Khi sử dụng, CO₂ sẽ làm ngạt oxy, khiến ngọn lửa bị dập tắt nhanh chóng mà không để lại cặn bẩn. Tuy nhiên, người dùng cần cẩn trọng vì khí CO₂ có thể gây bỏng lạnh khi phun vào da, và không phù hợp để dùng trong không gian mở hoặc nơi có gió mạnh.
Bình chữa cháy bọt Foam
Bình chữa cháy bọt Foam sử dụng hợp chất tạo bọt kết hợp với nước để tạo lớp màng bao phủ bề mặt cháy, ngăn chặn oxy tiếp xúc với nhiên liệu. Đây là giải pháp lý tưởng cho các vụ cháy liên quan đến xăng dầu, hóa chất dễ cháy. Mặc dù hiệu quả cao, loại bình này không phù hợp để dập cháy thiết bị điện vì có chứa nước và có thể dẫn điện.
Ngoài ra, còn có bình chữa cháy nước, tuy ít phổ biến hơn nhưng vẫn được sử dụng trong các khu vực dân cư. Loại này thích hợp cho đám cháy chất rắn thông thường như gỗ và giấy. Tuy nhiên, bình nước không thể sử dụng trong các vụ cháy điện hoặc cháy dầu vì có thể gây phản ứng nguy hiểm.
Xem thêm: Sprinkler Là Gì? Nguyên Lý Hoạt Động Và Vai Trò Trong PCCC
Khi nào cần sử dụng bình chữa cháy?
Bình chữa cháy là thiết bị được thiết kế để xử lý các đám cháy nhỏ trong giai đoạn khởi phát, trước khi lan rộng và vượt khỏi tầm kiểm soát. Việc xác định đúng thời điểm sử dụng bình chữa cháy không chỉ giúp dập lửa hiệu quả mà còn đảm bảo an toàn cho người sử dụng.
Bạn nên sử dụng bình chữa cháy ngay khi phát hiện đám cháy mới bùng phát, có quy mô nhỏ và chưa lan rộng. Những tình huống này thường xảy ra trong nhà bếp (cháy dầu mỡ), chập điện thiết bị gia dụng, cháy do tàn thuốc, cháy xe máy hoặc ô tô trong gara… Miễn là ngọn lửa còn trong phạm vi kiểm soát, bạn hoàn toàn có thể dùng bình chữa cháy để xử lý nhanh chóng.
Tuy nhiên, nếu đám cháy đã lan rộng, tỏa nhiều khói dày đặc, có dấu hiệu phát nổ hoặc khó tiếp cận, bạn không nên mạo hiểm mà cần lập tức gọi lực lượng cứu hỏa chuyên nghiệp và sơ tán người khỏi khu vực nguy hiểm. Đặc biệt, không sử dụng bình chữa cháy nước cho các vụ cháy điện hoặc cháy hóa chất, vì có thể gây phản ứng nguy hiểm hoặc bị điện giật.
Hướng dẫn cách sử dụng bình chữa cháy chuẩn đảm bảo an toàn
Để đảm bảo an toàn và xử lý hiệu quả các sự cố cháy nổ nhỏ, việc nắm rõ cách sử dụng bình chữa cháy theo đúng quy trình là vô cùng cần thiết. Dưới đây là hướng dẫn chi tiết theo từng loại bình thông dụng:
Cách sử dụng bình chữa cháy bột (MFZ)
- Bước 1: Di chuyển nhanh bình đến gần khu vực cháy, giữ khoảng cách an toàn từ 1,5 – 2 mét.
- Bước 2: Đặt bình ở tư thế thẳng đứng, lắc nhẹ 2–3 lần để bột bên trong tơi đều.
- Bước 3: Rút chốt an toàn (chốt niêm chì) trên tay cầm.
- Bước 4: Tay cầm vòi phun hướng vào gốc ngọn lửa, không phun lên ngọn.
- Bước 5: Dùng tay còn lại bóp mạnh tay cầm (cò bóp) để bột phun ra.
- Bước 6: Di chuyển nhẹ nhàng từ bên ngoài vào gần đám cháy, phun dứt khoát cho đến khi lửa được dập tắt hoàn toàn.
Cách sử dụng bình chữa cháy khí CO₂
- Bước 1: Nhẹ nhàng đưa bình đến gần đám cháy (cách khoảng 1,5 mét).
- Bước 2: Tháo chốt hãm kẹp chì trên tay cầm bình.
- Bước 3: Tay cầm vào tay cầm cách nhiệt của loa phun (tuyệt đối không cầm vào phần kim loại).
- Bước 4: Hướng miệng loa phun vào gốc ngọn lửa, giữ chắc tay.
- Bước 5: Bóp mạnh tay cầm để khí CO₂ thoát ra dập lửa.
- Bước 6: Phun đều cho đến khi lửa tắt hẳn, tránh ngắt quãng khi đang phun.
Cách sử dụng bình chữa cháy bọt Foam
- Bước 1: Xách bình đến đám cháy, đứng cách khoảng 2 mét.
- Bước 2: Lắc nhẹ bình trước khi sử dụng để dung dịch trộn đều.
- Bước 3: Rút chốt an toàn và hướng vòi vào khu vực cháy.
- Bước 4: Bóp tay cầm để bọt phun ra, phun phủ đều lên bề mặt cháy.
- Bước 5: Di chuyển vòi phun theo hình vòng cung để tạo lớp bọt dày bao phủ lên chất cháy.
- Bước 6: Tiếp tục phun cho đến khi đám cháy được dập hoàn toàn.
Xem thêm: Sơn Chống Cháy Là Gì? Các Loại Sơn Chống Cháy Phổ Biến
Những lưu ý đảm bảo an toàn khi sử dụng bình chữa cháy
Để đảm bảo an toàn và nâng cao hiệu quả khi xử lý đám cháy, người sử dụng cần nắm rõ một số nguyên tắc quan trọng trong quá trình sử dụng bình chữa cháy. Dưới đây là các lưu ý mà bạn nếu sử dụng lần đầu không nên bỏ qua:
- Không sử dụng bình chữa cháy khi chưa được hướng dẫn: Việc sử dụng sai cách có thể gây nguy hiểm hoặc làm đám cháy lan rộng. Người dùng cần được hướng dẫn hoặc tập huấn thao tác đúng quy trình, đặc biệt tại các doanh nghiệp, nhà xưởng và cơ sở kinh doanh.
- Đứng ở vị trí thuận lợi và ngược chiều gió: Khi phun bình chữa cháy, nên đứng chếch gió hoặc ngược hướng gió để tránh bị khí CO₂ hoặc bột chữa cháy bay ngược vào mặt. Luôn giữ khoảng cách an toàn tối thiểu từ 1.5 đến 2 mét đối với đám cháy.
- Không cầm vào loa phun khí CO₂: Với bình CO₂, không được chạm tay trần vào loa phun vì nhiệt độ khí thoát ra rất thấp, có thể gây bỏng lạnh nghiêm trọng. Hãy cầm đúng phần tay cầm cách nhiệt được thiết kế trên bình.
- Chỉ sử dụng trong đám cháy nhỏ, mới phát sinh: Bình chữa cháy xách tay chỉ phù hợp để dập tắt các đám cháy quy mô nhỏ. Nếu ngọn lửa đã bùng phát mạnh hoặc lan rộng, không cố gắng xử lý mà cần rút lui an toàn và liên hệ lực lượng cứu hỏa chuyên nghiệp.
- Không sử dụng bình CO₂ trong không gian kín: Khí CO₂ có thể gây ngạt nếu sử dụng trong phòng kín mà không có hệ thống thông gió tốt. Sau khi phun, cần nhanh chóng rời khỏi khu vực và mở cửa để thông khí.
- Không sử dụng bình quá hạn hoặc đã hỏng: Luôn kiểm tra hạn sử dụng, tình trạng bình và áp suất định kỳ. Nếu bình bị gỉ sét, móp méo, mất niêm phong hoặc kim áp suất lệch khỏi vùng xanh, cần thay thế hoặc nạp lại.
Lưu ý bảo quản và kiểm tra bình chữa cháy định kỳ
Bảo quản và kiểm tra bình chữa cháy định kỳ là việc làm quan trọng để đảm bảo thiết bị luôn sẵn sàng hoạt động khi xảy ra sự cố. Bình cần được đặt ở nơi dễ thấy, thoáng mát, tránh ánh nắng trực tiếp và cách mặt đất khoảng 1.2 mét. Tránh để bình gần nguồn nhiệt hoặc nơi có độ ẩm cao. Nên kiểm tra bình hàng tháng để phát hiện rò rỉ, gỉ sét, móp méo và kiểm tra áp suất (với bình bột) hoặc trọng lượng (với bình CO₂) mỗi quý.
Nếu kim đồng hồ lệch khỏi vùng xanh, bình nhẹ đi hoặc đã sử dụng, cần thay hoặc nạp lại ngay. Ngoài ra, nên vệ sinh và kiểm tra kỹ các bộ phận van, vòi, loa phun hằng năm. Mỗi bình nên có thẻ kiểm tra và được ghi chép lịch sử bảo trì đầy đủ, giúp quản lý thiết bị hiệu quả trong công tác phòng cháy chữa cháy.
Việc hiểu rõ cách sử dụng bình chữa cháy đúng cách không chỉ giúp bạn xử lý nhanh chóng các sự cố hỏa hoạn mà còn bảo vệ tính mạng và tài sản hiệu quả. Hãy đảm bảo rằng mỗi cá nhân trong gia đình, doanh nghiệp hoặc cơ sở sản xuất đều được hướng dẫn thao tác đúng với từng loại bình chữa cháy. Đồng thời, đừng quên bảo quản và kiểm tra định kỳ để thiết bị luôn sẵn sàng khi cần thiết. Trang bị kiến thức và kỹ năng phòng cháy chữa cháy là hành động thiết thực góp phần xây dựng môi trường sống và làm việc an toàn hơn mỗi ngày.
Xem thêm: Bộ Đàm Motorola Chống Cháy Nổ Là Gì? Ưu Điểm Và Ứng Dụng
